Bas Langereis leest u voor!

–

bazbo 0559: Frank Zappa – Hot Rats
Ik zie nu dat ik een faut in de volgorde heb gemaakt. Hot Rats verscheen al in 1969 en hoewel het materiaal van Burnt en Weasels uit de jaren ervoor stamt, bracht Zappa ze pas in 1970 uit. Ik heb twee versies van Hot Rats op vinyl: een onofficiële Franse picturedisc uit 2005 en een Italiaanse heruitgave uit 1975 uit de Ankcollectie. Dit is de Zappaplaat die zelfs mensen die niet van Zappa houden goed vinden. Het staat vol met een soort aanstekelijke instrumentale jazzrock, in zijn stijl vrij ongekend in die tijd. Opener Peaches En Regalia is zo’n beetje de herkenningstune van Zappamuziek. Willie The Pimp is het enige nummer op de plaat met zang. Tenminste: als je dat wat Captain Beefheart doet ‘zang’ wilt noemen. Ik wel. Het is voor mij een van de allerbeste Zappastukken; in de gitaarsolo hoor je hem fouten maken en weer oplossen en het gaat maar door en gaat maar door en ik kan er geen genoeg van krijgen. Son Of Mr. Green Genes is een instrumentale variant van Mr. Green Genes (van Uncle Meat). Op de tweede kant de wat luchtiger lijkende Little Umbrellas en It Must Be A Camel, plus de lange jam The Gumbo Variations. Hoofdrollen voor de violen van Don ‘Sugarcane’ Harris en Jean-Luc Ponty en natuurlijk de gitaar van de meester zelf. Op de eerste cd-versie begin jaren negentig voegde Zappa veel extra partijen toe die hij destijds opgenomen had, maar die vinyl toen niet aankon. Het maakt die cd-versie tot een wat druk maar toch interessant iets; de vinylversie (die in 2012 ook op cd verscheen) is wat ruimtelijker en biedt al volop gelaagd vertier. Een van de vele hoogtepunten in het Zappaoeuvre, dit album. Uiterst verslavend.

–

bazbo 0558: Frank Zappa & The Mothers Of Invention – Weasels Ripped My Flesh
Leek Burnt een wat bonte verzameling stukken en opnames van allerlei tijden, Weasels Ripped My Flesh is helemaal een allegaartje. Studio- en liveopnames, verschillende bandsamenstellingen en stijlen lopen op dit album uit 1970 in elkaar over. Zappa had in 1969 zijn Mothers Of Invention al opgedoekt en van de vele opnames die hij (nog) had, stelde hij Burnt en Weasels samen. Ik heb hier een Duitse heruitgave uit een onbekend jaar uit de Ankcollectie. De hoes van dit album is gemaakt door Neon Park, de man die ook alle covers van de eerste platen van Little Feat maakte. De plaat opent genadeloos met het grotendeels geïmproviseerde Didja Get On Ya?. ‘Geïmproviseerd’ is niet het goede woord; Zappa had een heel systeem van handgebaren ontwikkeld waarmee hij de bandleden aanwijzingen gaf wat te doen of spelen of in welke stijl. Hoe dat klonk, hoor je in dit stuk. De cover van het bluesmonster Directly From My Heart To You kent een gastoptreden van Don ‘Sugarcane’ Harris op (elektrische) viool. Prelude To The Afternoon Of A Sexually Aroused Gas Mask kent weer allerlei musique concrète. Dan is er de rocker My Guitar Wants To Kill Your Mama, het mooie Oh No en de plaat sluit af met het titelnummer: twee minuten lang lawaaifeedback. Ook een leuke plaat!

–

bazbo 0557: Frank Zappa & The Mothers Of Invention – Burnt Weeny Sandwich
Ook een grote favoriet hier. Ik heb twee versies van dit album uit 1970: die uit de Ankcollectie is een Britse heruitgave uit een onbekend jaar, de andere is ook een Britse heruitgave maar uit 1971. Ik draai die uit 1971, die ik ooit eens kocht van een grote Zappafiel die een monsterlijk grote verzameling heeft. Op de plaat staat materiaal dat is opgenomen tussen augustus 1967 en juli 1969. Vooral wordt duidelijk hoe groot de inbreng van Ian Underwood is; zijn bijdragen vallen ook al op Money en Uncle Meat op. Plaatkant een heeft vooral studiomateriaal, beginnend met een cover van WPLJ (The Four Deuces), een heerlijk doowopnummer. Dan volgt een serie instrumentale stukken, waarvan vooral de melodie van Holiday In Berlin (dat Zappa later nog een paar keer zou hergebruiken op 200 Motels) en het supermooie Aybe Sea in het oor springen. Op plaatkant twee staat Little House I Used To Live In (een mix van studio- en liveopname), een lang stuk met een rustig intro, complex thema en uitgebreide solo’s. De plaat eindigt met Valerie, ook weer een cover van een doowopnummer (van Jackie & The Starlites). Ondanks het materiaal van verschillend karakter en tijdstip van opname, is dit misschien wel een van de meest consistente platen van FZ. Ik vind ‘m heerlijk.

–

bazbo 0556: Frank Zappa & The Mothers Of Invention – Uncle Meat
Waren de vorige platen al ‘raar’; deze is nog bizarder. Bijna orkestrale muziek, zij het gespeeld door de band, met veel ‘opgevoerde’/versnelde blazers- en toetsenpartijen, malle koortjes, prachtige percussie- en marimbagerammel, dialoogfragmenten en vooral wonderschone melodieën. Het openingsstuk, Uncle Meat Main Title Theme is gelijk al geweldig, maar er staan meer ‘klassieke’ Zappastukken op: Pound For A Brown (On The Bus), The Dog Breath Variations, Mr. Green Genes en ga zo maar door. Het almachtige King Kong beslaat de hele vierde plaatkant. De dubbelelpee komt uit 1969 en ik heb hier een Canadese herdruk uit de Ankcollectie. Niet de klaphoes, maar twee platen in een enkele hoes, plaatkant 1+4 op de ene en 2+3 op de andere. Het bijbehorende inlegvel ontbreekt, helaas. Dit is een briljante plaat.

–

bazbo 0555: Frank Zappa & The Mothers Of Invention – Cruising With Ruben And The Jets
Ank liet zich wel bedonderen, zeg. Dit is opnieuw een nepperd. Maar hij klinkt goed én hij heeft de originele bas- en drumpartijen. Ook hier liet Zappa begin jaren negentig die partijen opnieuw inspelen, omdat hij het geluid niet zo goed vond. Toegegeven, de drums klinken als kartonnen dozen en de bas is wat stoffig, maar ik vind het wel wat hebben; het is een mooi tijdsbeeld. Dit album (óók uit 1968) is Zappa’s grote ode aan de doowopmuziek. Tegelijkertijd is het een parodie: alle clichés komen voorbij: de akkoordenreeksen, het timbre van de stemmen, de koortjes, de instrumentatie en de teksten van debiel niveau. Op de voorkant van de hoes kon je niet zien dat het een Zappa/Mothersplaat was. Verhaal gaat dat er een Amerikaanse discjockey was die de plaat geweldig vond totdat hij ontdekte dat Ruben niet bestond en het Frank Zappa was, toen spoelde hij ‘m door de plee. Hij had beter kunnen weten: er staan versies op van liedjes die eerder op Freak Out! staan en af en toe hoor je achter de falsetto’s ook duidelijk de stem van Zappa. Er zitten ook allerlei (verborgen) verwijzingen in: her en der spelen instrumenten fragmenten of lijntjes van klassieke werken of andere liedjes en meer van dat soort grappen. Ik vind het een heerlijke plaat vol meebrulliederen. Aan het eind van het allerlaatste lied (Stuff Up The Cracks, waarin iemand zelfmoord pleegt) zit dan eindelijk iets dat iets van de ware identiteit van de maker verraadt: een gitaarsolo in de stijl waarmee Zappa later furore onder de fans ging maken. Leuk werk, dit.

–

bazbo 0554: Frank Zappa & The Mothers Of Invention – We’re Only In It For The Money
Kijk, ik heb maar drie exemplaren van deze plaat: een originele Duitsche uit 1968, een namaak uit de Ankcollectie en een heruitgave uit 1995 (met de originele bas- en drumpartijen; op de eerste cd-uitgave begin jaren negentig meende Zappa die partijen opnieuw in te moeten laten spelen, dat is hier dus niet het geval). Voor mijn originele uit 1986 kan ik zo tientallen euro’s vragen, blijkt. Dit album nam Zappa op tegelijkertijd met Lumpy Gravy en waarschijnlijk startten de opnames voor Money nog eerder dan die van Lumpy. De plaat is vooral beroemd om het hoesontwerp: een parodie op Sgt. Pepper. Andersom gevouwen, met een enorme fotocollage binnenin en een inlegvel met uitknipzappasnor en uitkniptiet. En dan de muziek: meesterlijk. Opnieuw veel knip- en plakwerk, versnelde stemmen, psychadelische gitaren, akoestische fragmenten en hemelse melodiën.De teksten van die liedjes zijn één grote aanklacht tegen de maatschappij vol hippies, militair geweld op straat, mislukte ouders, idiote gewoontes, trotsdoenerij en meer van dat fraais. Ook horen we weer allerlei geluidscollages tussen de liedjes door, uiteindelijk leidend naar The Chrome Plated Megaphone Of Destiny. Zappa was de koning van de editing. Er staan zo veel schitterende nummers op met prachtmelodieën: Concentration Moon, Mom & Dad, The Idiot Bastard Son, Take Your Clothes Off When You Dance, noem ze maar op. Een van de allermooiste stukken is Absolutely Free (dat niet te vinden is op de elpee met die titel). Dit is een van mijn (vele) favoriete Zappaplaten: nog altijd relevant.

–

bazbo 0553: Frank Zappa – Lumpy Gravy
‘The way I see it, Barry, this should be a very dynamite show.’ In 1968 nam Zappa dit album op, zijn eerste officiële soloplaat. Hoewel, ‘solo’ is niet het goede woord. Er spelen tientallen gasten op. Een heel orkest, verschillende muzikanten en allerlei stemmen. Zappa had een microfoon in het binnenwerk van een grote piano gemonteerd en vroeg her en der willekeurige en onwillekeurige mensen om iets in het binnenwerk van de piano te zeggen, al dan niet naar aanleiding van wat onderwerpen en thema’s die hij aandroeg. Vervolgens knipte en plakte hij alle orkest-, band en stemopnamen tot een kaleidoscopisch en bizar geheel. De elpee kent officieel maar een stuk, dat in twee plaatkanten uiteenvalt. Er zijn wel verschillende secties te onderscheiden. Zo is er het openingsdeuntje Theme From Lumpy Gravy (dat later ook op 200 Motels terug te horen is), een wonderschone orkestversie van Oh No en het afsluitende Take Your Clothes Off When You Dance. Ook deze zit in de Ankcollectie. Er zitten grote deuken in het vinyl en soms blijft hij hangen. Grappig genoeg past dat prima in het bric-à-brac-karakter van de plaat. Mijn blik op Discogs bevestigt mijn vermoeden: ook dit is een ‘counterfeit’, in dit geval een Italiaanse namaak uit van een Britse heruitgave uit 1972.