Rituelen
“PIEP! PIEP! PIEP!” zegt de wekker. Ik draai me om naar het nachtkastje en druk op de grote knop. Het apparaatje is stil. Ik doe mijn ogen iets open om te kijken hoe laat of het is. Het is 05.45 uur. Ik sluit mijn ogen en val opnieuw in slaap.
“PIEP! PIEP! PIEP!” zegt de wekker weer. Ik open mijn ogen opnieuw en druk het schuifknopje van het apparaatje van me af. Nu staat hij echt uit. Het is 05.54 uur. Met een zwaai trek ik het dekbed van mij af. Ik ga zitten op de rand van het bed en sta op. Zachtjes loop ik de overloop op. Ik ga de badkamer in, maar doe het licht niet aan. De toiletbril is al naar beneden. Ik ga zitten en plas. Dan sta ik weer op en ga over de overloop in de richting van de trap. De houten treden voelen koud aan mijn blote voeten.
In de keuken doe ik het licht boven het aanrecht aan. Ik pak het waterreservoir van de Senseomachine af en vul hem onder de kraan. Ik druk op de grote knop om het water op te laten warmen. Ik haal de koffiepadhouder uit de machine en schud de gebruikte pads in het papieren zakje vol groen afval, dat op het aanrecht staat. Dan haal ik de bus met koffierondjes uit het aanrechtkastje, ik doe de houder weer terug in de machine en leg twee pads in de houder. Met een klik open ik de vaatwasser. Ik druk het apparaat uit en trek het bovenste rekje iets naar voren. Ik pak mijn vaste mok met de Swedish Cook van de Muppets uit de vaatwasser. Die mok staat altijd helemaal vooraan. Ik zet hem onder de Senseo. Dan schuif ik het onderste rek van de vaatwasser iets naar buiten. Ik pak de kunststof broodplank en de kaasschaaf, die voor in het bestekmandje staat. Zo kan ik er altijd snel bij. De vaatwasser is altijd op dezelfde vaste manier ingeruimd. Ik leg broodplank en kaasschaaf op het aanrecht. Het lampje van de Senseo knippert niet meer; het water is warm. Ik druk op het knopje met het symbool van twee kopjes koffie. De machine maakt een brommend lawaai.
Ik loop weer naar boven en ga de badkamer in. Ik pak de elektrische tandenborstel en druk er een borsteltje op. Ik knijp wat tandpasta uit de tube op het borsteltje. Dan breng ik het borsteltje in mijn mond en doe ik het apparaat aan. Ik poets mijn tanden. In de wasbak zie ik klodders tandpasta. Die zijn niet van mij. Met mijn natte vinger peuter ik de klodders weg. Na dik twee minuten doe ik de borstel weer uit en ik spoel hem onder de kraan schoon. Ik zet het borsteltje weer in de houder. Vervolgens loop ik naar de douchebak. Ik schuif het douchegordijn opzij en stap in de wasbak. Ik schuif het gordijn achter mij dicht. Met twee ringetjes tegen elkaar aan tegen de muur; zo spettert er geen water op de badkamervloer. Ik doe de warme kraan aan. Daarna draai ik de koudwaterkraan ook open. Ik voel of het water niet te heet of te koud is. Nee, nu is het lekker en ik ga onder de straal staan. Eerst was ik mijn haar en spoel ik het uit. Dan draai ik de douchekop opzij tegen de tegeltjeswand aan. Het water heeft nu de juiste temperatuur; als ik de kraan uitdoe, moet ik straks eerst weer zoeken naar de goede warmte. Ik pak de fles met douchegel en knijp een kwak op mijn handpalm. Ik smeer de gel uit over mijn hele lichaam. Dan draai ik de douchekop weer boven mijn hoofd en spoel het schuim van mijn lijf af. Ik doe de kraan uit, schuif het douchegordijn opzij en pak de grote handdoek. Ik droog eerst mijn haar af, dan mijn gezicht en hals en de voorkant van mijn romp. Vervolgens mijn armen en benen. Ik til een voet op, droog hem af en zet hem op de badkamervloer. Dan til ik mijn andere voet op en droog die af. Tenslotte droog ik mijn rug. Ik hang de handdoek terug op het haakje. Op de overloop hangt het wasrekje en ik haal er een schone onderbroek vanaf. Ik trek hem aan. Als ik de slaapkamer in loop, is het er nog donker. Op de stoel naast ons bed heb ik gisterenavond mijn kleren klaargelegd. Een spijkerbroek en een T-shirt vandaag. Als ik die aanheb, ga ik terug naar de badkamer. Ik borstel mijn haren. Ik peuter wat achtergebleven haren uit de borstel en gooi die in de toiletpot. Ik was mijn handen en ga naar beneden. Ik doe het luik in het trapgat achter mij dicht, zodat mijn slapende gezin geen last van mij heeft.
In de keuken neem ik een slok koffie. Dan loop ik door de woonkamer naar het halletje. Daar staat mijn tas. Ik pak hem op, ga ermee naar de woonkamer en zet hem op de driezitsbank. Ik open de tas en haal de broodtrommel eruit. Die leg ik naast de tas op de bank. Dan draai ik mij om naar de kast met de muziek erin. Ik kies vier cd’s uit. Voor sommige moet ik even op het kleine trapje staan om ze helemaal van de bovenste plank af te halen. Ik stop de cd’s in mijn tas. Ik haal de krant van eergisteren uit de tas en leg die op de salontafel. Bij de salontafel staan de schoenen van mijn zoon. Met mijn voet duw ik de schoenen onder de tafel, zodat ik er niet over kan struikelen. Ik pak de krant van gisteren van de salontafel en stop die in de tas. Met de broodtrommel in mijn hand loop ik weer naar de keuken. Ik leg de broodtrommel op het aanrecht. Uit de diepvries haal ik vier sneeën donker brood. Ik pak de kaas uit de koelkast. Met de kaasschaaf snijd ik stukken harde korst van de homp. Ik zie kroonkurken op het aanrecht liggen. Zuchtend pak ik ze op en wil ze weggooien, samen met de kaaskorsten. Ik open de prullenbak. “Verhip, die vuilniszak zit niet goed in de bak. Er zit veel lucht tussen de zak en de bak, zodat er bijna niets in kan.” Ik maak de zak los van de rand en druk de lucht tussen de zak en de bak uit. Nu kan er weer veel afval in. Met de kaasschaaf snijd ik plakken kaas. Ik pak ook sla, komkommer en tomaat. De boterhammen beleg ik met de kaas en het groenvoer. Ik stop alles in mijn broodtrommel. Ik neem nog een slok koffie. Als ik naar de woonkamer ga, neem ik de broodtrommel en de koffie mee. Ik zet de mok op het bureau naast de computer. Ik doe de broodtrommel in mijn tas en rits die dicht.
Terug bij de computer. Ik druk het beeldscherm aan. Dan open ik de mailbox. Geen nieuwe berichten. Ik open het tabblad van FOK! en controleer of er nieuwe reacties bij mijn column staan. In het forum voor columnisten kijk ik naar de laatste posts. Ondertussen drink ik mijn koffie verder op. Ik kijk of de downloads binnen zijn. Na de laatste teug sta ik op en doe ik het beeldscherm uit.
Ik ga naar de hal en doe de deur van het toilet open. Ik knoop mijn broek los en stroop hem naar beneden. Zachtjes ga ik zitten op de bril.
“Shit, de wc-rol hangt verkeerd om.” Ik haal de rol van de houder en draai hem om. “Het eerste velletje moet naar mij toe hangen, zodat ik hem meteen kan grijpen als ik hem nodig heb.” De afvalstoffen verlaten mijn lichaam.
“Alles moet altijd hetzelfde gaan. Waar ben ik in het leven zonder rituelen? Als ik alles volgens een vaste volgorde doe, alles op dezelfde manier, alles automatisch, dan hoef ik niet meer na te denken over de eenvoudigste handelingen in mijn leven. Een gestructureerd bestaan geeft me duidelijkheid, overzicht en rust. Rust in mijn hoofd. Waarom zou ik nadenken over dagelijkse handelingen als ik ze ook automatisch kan doen? Het geeft me de ruimte in mijn kop voor andere, belangrijker zaken. Maar dan moet iedereen wel meewerken. En de afwas een beetje netjes stapelen. Zo’n vaatwasser bouw je van achteren naar voren vol. De spullen die ik ’s morgens vroeg als eerste nodig heb, de kaasschaaf en mijn vaste mok, die moeten helemaal vooraan staan. Die rol pleepapier moet ook handig hangen, met het eerste velletje naar mij toe. De vuilniszak goed in de bak gedaan. Geen tandpastaklodders in de wasbak. Schoenen wegzetten in de hal en niet bij de salontafel. De kroonkurken niet op het aanrecht, maar in de prullenbak; je hoeft je alleen maar om te draaien en daar staat de vuilnisbak. En het allerergste wat er kan gebeuren is als ik ’s avonds bij het koken het gas wil aansteken. Dan open ik het doosje lucifers en kom tot de verschrikkelijke ontdekking dat iemand gebruikte lucifers heeft teruggestopt in het doosje! Het is maar goed dat ik niet in het bezit ben van een BIJL!!!”
Waarom zit ik hier ineens zo te schreeuwen op het toilet? Ik reinig mijn anus. Als ik opsta, kijk ik niet achter mij in de pot naar wat ik heb achtergelaten. Ik trek door. Dan hijs ik mijn broek op en knoop hem dicht. Terug naar de keuken.
Onderweg kom ik langs de computer. Ik pak de mok van het bureau en neem hem mee. Bij de gootsteen was ik mijn handen. Ik spoel de mok om, zet hem op het aanrecht en ga naar boven. In de slaapkamer leg ik een hand op de schouder van mijn vrouw. “Tot vanavond,” fluister ik. Ze draait zich naar mij toe. Ik geef haar een zoen. Ik wacht geen antwoord af, maar ga weer naar beneden naar de keuken. De klok op de magnetron zegt dat het 06.35 uur is.
De mok vul ik met tomatensap uit de koelkast. Met een teug drink ik de mok voor de helft leeg. Dan ga ik naar de hal. Ik trek mijn sandalen en mijn vest aan. Met een hand voel ik in mijn linkerbroekzak of mijn sleutelbos daar zit. Hij zit er. Met de andere hand controleer ik in mijn rechterbroekzak of mijn strippenkaart erin zit. Hij zit er. Ik loop weer naar de keuken. Met een teug drink ik de mok leeg. Ik spoel hem af onder de kraan en zet hem op het aanrecht. Ik loop terug naar de woonkamer. Bij de bank pak ik mijn tas en hang die over mijn schouder. Ik ga naar de hal en doe de voordeur open. Met een stap ben ik buiten. Ik trek de deur achter mij dicht.
De dag kan beginnen.
Apeldoorn, augustus/september 2007