Bas Langereis leest u voor!

Vroeg zingende moskeeën en ruig ontbijt. Boodschapjes (voornamelijk alcohol) en een wandeltocht door de stad. Een park om in uit te blazen en een paleispoort die niet open wil. Een voormalige Byzantijnse kerk die respect afdwingt (wie had dat ooit gedacht?), een park en een blauwe moskee. Handtassen, schoenen en hoofddoeken. Blauwe tegeltjes en vieze zwerfkatten. Een drukke winkelstraat en een rustige hotelkamer. Efes, kebab met pistachenoten en appelthee. En een hoop plaatjes. 

Vijf uur. De gidsen zeggen niets teveel. Om vijf uur gaan de moskeeën af.
Tegen kwart over acht ben ik op en ga douchen. Om kwart over negen zijn we in de ontbijtkamer op de eerste verdieping van het hotel. Het ontbijtbuffet is erg uitgebreid. Er zijn broodjes, koek en andere baksels, salade, tomaten, olijven, schapenkazen, vleeswaren, yoghurt in allerlei vormen, muesliachtig spul en zo. Maar ook braadworstjes, roer- en gekookte eieren, soep, thee, koffie, water en kersensap. Luuk heeft een probleem. Hij wil alles uitproberen, maar het is teveel.

Het plan van vandaag: we doen eerst boodschapjes bij de supermarkt die we gisteren gezien hebben, en lopen dan naar het Topkapi-paleis. Die boodschapjes hebben we snel gedaan. De supermarkt is nu wél open. Bij de büfe op de hoek kopen we Efes en raki voor vanavond. Dan zijn we klaar voor het echte werk.
Het begin van de wandeltocht is dezelfde als die van gisteren. We lopen naar de Süleymaniye Camii, en dan volgen we de weg naar beneden, in oostelijke richting. Op de kaart is dit een grote weg, maar in werkelijkheid een heel smal straatje dat naar beneden kronkelt. Wél propvol auto’s en taxi’s die in beide richtingen hun weg zoeken. Hoop getoeter. Steeds staat het vast. We kijken onze ogen uit. Moet ook wel, anders word je overreden. Denken we. Lopen op straat is een hachelijke onderneming; levensgevaarlijk verkeer, dalende en stijgende straatjes, nauwelijks trottoirs, de meest ridicule winkeltjes (veertig stuks van hetzelfde op een rij is geen uitzondering). Maar het lukt.
We staan aan het begin van het Gülhane Park en drinken water bij de vijver bij de ingang. Dan gaan we terug en beklimmen het steil stijgende straatje naar de ingang van de eerste hof van het Topkapi-paleis.

Het paleis is gesloten. We komen er écht niet in. Wat is ‘köt” in het Turks? Ik klamp een vriendelijke rondleider aan. Hij legt mij uit dat het paleis de hele weeek open is, behalve op dinsdag. Vandaag alleen voor speciale groepen. Ik vind mij en mijn gezin wel een speciale groep, maar daar denkt die militair met die mitrailleur bij de ingang waarschijnlijk anders over. Oké, een andere keer beter dan maar. Maar wat dan nu? Andere plannen maken.
Het wordt de Hagia Sophia, want die ligt hiernaast. We staan aan de achterkant, en via een straatje vol verkopers lopen we naar de entree. We betalen tien lira de man, gooien onze bagage door de strenge beveiliging (het lijkt gvd het vliegveld wel!), en betreden één van de nieuwe zeven wereldwonderen. Gelukkig mogen we naar binnen zonder schoenen uit te trekken en de hele shit. Oh, wat mooi.

Met wijd open mond en ogen loop ik rond. Dit is indrukwekkend! Die koepel, die is 56 meter hoog! Meer dan een kwart van de centrale ruimte is gevuld met een steiger die reikt tot aan het plafond van die koepel. Dat schijnt al jaren zo te zijn. Ze zijn hem nog altijd aan het restaureren. Die steiger beneemt een hoop van het mooie zicht in het gebouw, maar zorgt ook voor malle kiekjes. Al dat metaal.
Beneden zien we marmeren urnen, de loge van de sultan, de preekstoel of minbar, en de mihrab, de nis in de muur die gericht is op Mekka. En dan te bedenken dat dit gebouw oorspronkelijk een Byzantijnse kerk uit 537 was.

Laten we op de eerste galerij gaan kijken. Omhoog gaat niet met een trap, maar met een ‘ramp’ – een ‘ramp’: grote keien en een schuine vloer. Boven is het nóg indrukwekkender. Mooi uitzicht over het interieur van de kerk en buiten door de kleine raampjes die open staan. E is beneden gebleven; die mist heel wat moois. Als je naar beneden kijkt, zie je pas hoe hoog het is. En hier boven is ook een tentoonstelling van mozaïeken.

Terug naar beneden. We kijken nog verder rond. En maken de zee aan foto’s. Bij de uitgang mist Luuk de mozaïek die je kunt zien in de spiegel boven de bronzen deur. Ik zeg het; hij fotografeert er weer op los.

Buiten drinken we een water bij het overdekte terras. Het is er wonder boven wonder erg rustig en erg goedkoop. Maar ja, wat doen we nu? Het is pas half drie in de middag! De Blauwe Moskee, Sultanahmet Camii, ligt hier vlak tegenover. Doen we.

Het plein ‘Sultanahmet Meydani’ is ook schitterend. De fontein gaat werken en we maken foto’s bij de palmbomen of boababs. Wat het ook zijn; kan mij het schelen. Een simit, sesamzaadbroodje voor vijftig liracent. Doen, voor een keer. Gortdroog. We gaan zitten op een bankje. Tegenover ons is een Turks gezin druk bezig met familiefoto’s en gaat dan weg. Maar wat laten ze liggen, daarginds? Een damestas? Vast van hun. Wacht, daar verderop zijn ze nog. Ik ga erheen, spreek bewust niet de dames aan, maar de vader, maar die verstaat natuurlijk geen Engels. Dan niet! Ik gebaar naar de damestas van oma en wijs naar ons bankje, maar als ze blijven lachen houd ik op. Ik ga terug en ga naast mijn gezin zitten. Ineens komt één van de dochters aanrennen. De tas is van haar. Ze lacht dolblij naar ons, buigt even en holt terug naar haar familie.

Dan is het tijd voor de Blauwe Moskee, Sultanahmet Camii. Voorzichtig gaan we naar binnen, de binnenplaats op. Hee, geen entreegeld. We zien een ingang, waar veel mensen door naar binnen gaan, maar we worden snel weggestuurd naar een achteringang. Bezoekers, hè? Een pief probeert een rondleiding te verkopen. “I know all the right information. See that man? (Hij dacht dat we bij een gids hoorden.) He doesn’t know what I know. I can tell you the right things.” We worden al handig in afpoeieren. “No thank you,” en doorlopen naar de achteringang.
Binnen is het wonderschoon. Oh, wat mooi. Geen andere woorden. Veel blauwe mozaëktegels. Daarom heet het de Blauwe Moskee. Ook nogal veel publiek, trouwens. En enkele moskeegangers. Indrukwekkende versiering overal. En blauw. Er zijn ook bezoekers die niet zo netjes zijn: ze schreeuwen, gebruiken flitslicht en blijven niet achter de bescheiden hekjes. Als ik goed kijk, blijkt het eigen Turks volk te zijn. Ook opvallend voor een leek: vrouwen blijven achter in hun eigen gebedshoekje.

Bij de uitgang druk ik de bewaker wat geld in handen en ik krijg er een paar mooie toegangskaartjes voor terug. We wandelen de binnenplaats af en begeven ons naar het historische Hippodroom, waar weinig tot niets van over is. Op enkele zuilen na. We drinken water op een klein pleintje bij de Divanyolu Cadessi. Hoop zwerfkatten, ook hier.

Advertentiewagens voor de verkiezingen rijden af en aan. En zorgen voor een boel levendigheid. Wie moeten we kiezen? Weten wij veel. Wat nu? Het is half vijf. We besluiten terug te lopen naar het hotel. Langs de druke Divanyolu Cadessi, die overgaat in Yeniçeriter Cadessi.  Links mooie uitzichten door de smalle straatjes op de Marmara Zee. Ons eerste plan was eigenlijk om langs de Zee van Marmara te gaan lopen, maar de vraag was of dat zou lukken met wat schaduw langs de weg. Daarnaast zou het een beetje te lang zijn, wellicht. Dus niet.

In het hotel is er koele Efes. En dan moeten we nog eten. Het is acht uur als we terug lopen naar de hoek van de straat, in de richting van de Prinsenmoskee. Daar is Iskender Laleli restaurant. Ene Mahmut ontvangt ons netjes en adviseert ons bij de kaart. E en Luuk nemen mixed kebabs en ik ga voor die met pistache. We krijgen er gemengde sla, frieten en groot plat sesambrood bij. De bediening is erg vlot. Mahmut leert ons “dank u wel” in het Turks (“Tesekkür Ederim”). Hij spreekt Nederlands, Duits, Spaans, Engels en nog 12.354 andere talen, zolang hij maar mensen het restaurant binnen krijgt. Als het eten op is, gaan we aan een klein tafeltje zitten met onze reuze-Efes. Luuk krijgt Turkse appelthee. Dan gaan we terug naar het hotel. Daar is nog meer Efes. En Yeni Raki.