De stoomtrein mag niet fluiten
Potdomme, we hebben in Apeldoorn al jaren iets bijzonders. Een stóómtrein! Welke andere plaats in Nederland – Hoorn en Medemblik even uitgezonderd – kan dat zeggen? We hebben een mooi stuk cultureel erfgoed in onze metropool en dan mag dat ding niet fluiten. Omdat we last van het geluid hebben. Om half elf ’s morgens komt de eerste trein langs en om half zes ’s middags is de laatste voorbij. Waar gaat dit over? Een stoomtrein moet fluiten!
Afgelopen zomer was ik weer eens in Bad Doberan. Wil je weten waar dat ligt? Vooruit, dan zal ik je uitleggen waar het ligt. Het ligt in Noord-Oost Duitsland, een kilometer of twintig ten noordwesten van Rostock, vlakbij de Golf van Mecklenburg, een uitloper van de Oostzee. Heb je een beetje een idee? Nee? Ik wel.
Wat deed ik daar? Ik was er op vakantie. Al een jaar of wat sleep ik mijn hele gezin (we zijn met z’n drietjes) in augustus naar die uithoek vanwege een leuk muziekfestival. Wat is er zo leuk aan Bad Doberan? Niet zoveel, eigenlijk. Of ja, toch wel iets. Er rijdt een stoomtrein van Bad Doberan naar het wat verderop gelegen Kühlungsborn. En het lollige is: de trein rijdt dwars door de winkelstraat van Bad Doberan. Om ongelukken te voorkomen klinkt er voortdurend een luide bel vanaf de locomotief en om de tien meter trekt de machinist aan een koord, hetgeen een hels gefluit veroorzaakt.
De camping van het festival ligt in de weilanden vlak langs de spoorrails. ’s Morgens vroeg om een uur of negen word je in je tentje wakker van het aanstormende gedender van de stoomtrein. Bij het festivalterrein is een halte. Iedere halte wordt aangekondigd met de stoomfluit. Een prachtig stukje nostalgie, nietwaar?
“Het voelt bijna als thuiskomen,” fluisterde ik tegen Vrouwlief, die op het luchtbedje naast mij lag. “Heerlijk.” Ik kreeg er bijna een ochtenderectie van. (Die kreeg ik er niet van, hoor. Die kreeg ik van heel andere dingen. De aanblik van mijn blote Vrouwlief die op het luchtbedje naast mij lag, bijvoorbeeld.)
“Thuiskomen? Hoe bedoel je?” vroeg Vrouwlief.
“Nou, thuis in Apeldoorn hebben wij ook een stoomtrein rijden. Hij gaat bijna door onze achtertuin. Een wonderschoon geluid: het gesis van de stoom, het getjoektjoek van de aandrijfstangen en de vrolijke toon van de stoomfluit. Tuuut! Tuuut!”
“Nou, in Apeldoorn denken ze daar anders over,” zei Vrouwlief.
“Hoezo?” vroeg ik.
“Weet je dat dan niet? Stond in de krant, een paar weken geleden.”
“Wat stond erin?” werd ik een beetje ongeduldig.
“O, dat bij ons in de wijk de stoomtrein niet mag fluiten. De bewoners langs het stukje rails hebben geklaagd.”
“Pardon?”
“Gemeentelijke verordening.”
“Váááááát?”
Wacht even. Er staan in Apeldoorn zes rijtjes huizen langs het traject van de stoomtrein die naar Dieren rijdt. De trein rijdt alleen op werkdagen gedurende zes weken in de zomervakantie. Hij legt het traject heen en terug twee keer op een dag af. Dan komt hij dus vier keer op een dag langs. Vier keer vijf werkdagen is twintig keer per week. Dat maal zes weken is honderdtwintig keer per jaar. Klopt niet helemaal, want er is ook een Stoomweekend en incidenteel wordt het ding afgehuurd door particulieren of bedrijven. We houden het ruim bemeten op honderdveertig keer per jaar.
Wat is dat nou helemaal?
Potdomme, we hebben in Apeldoorn al jaren iets bijzonders. Een stóómtrein! Welke andere plaats in Nederland – Hoorn en Medemblik even uitgezonderd – kan dat zeggen? We hebben een mooi stuk cultureel erfgoed in onze metropool en dan mag dat ding niet fluiten. Omdat we last van het geluid hebben. Om half elf ’s morgens komt de eerste trein langs en om half zes ’s middags is de laatste voorbij. Waar gaat dit over? Een stoomtrein moet fluiten!
We hebben in Apeldoorn nóg iets leuks. Een muziektent! Die staat in het Oranjepark, vlakbij het winkelcentrum van onze wereldstad. Het Oranjepark is welbekend; de Koninklijke Familie liep er rond op 30 april jongstleden, toen Koninginnedag nog leuk was.
In de muziektent wordt in de twee zomermaanden iedere zondagmiddag een concert gegeven. Iedere week staat er een ander ensemble en zo kun je er iedere keer weer een totaal ander muziekgenre beluisteren. Van smartlappen tot strijkkwartetten, van volksmuziek tot jazz, van harmonieorkestjes tot luisterliedjes.
Voel je ‘m al aankomen? Omwonenden hebben geklaagd over geluidsoverlast. De trekzak maakt teveel lawaai. De viool valt niet goed in de smaak. Acht zondagmiddagen is er muziek van twee tot half vijf. De muziektent staat in het midden van het redelijk grote park. Het park zelf ligt in een chique buurt met dure panden waarin voornamelijk kantoren zijn gevestigd. Wat is dit voor gelul? Als je in zo’n huis wóónt, heb je poen genoeg om het te laten isoleren of om een zwembad in de tuin te plempen waarin je op zondagmiddag onder water kunt vertoeven zodat je niets hoort. Wel onder water blijven, graag!
Laatst was er truckersdag. Mochten alle mongolen van Apeldoorn een dagje in een vrachtwagen meerijden. Een hele gebeurtenis voor die mensen. Ik sprak iemand die langs de route woont.
“Wat een herrie! Ik probeerde mijn middagslaapje te doen en ik was al expres in een kamer aan de achterzijde van het huis gaan liggen. En nóg kon ik het getoeter horen.”
Ik kon mij maar net beheersen. Het scheelde niet veel of ik zei: “Ga dood. Dan heb je helemáál nergens last meer van.”
Zo lust ik er nog wel een paar.
Ik heb een nieuwe werkplek. (Niet dat die hier er iets toe doet, hoor. Maar ik wil ‘m even genoemd hebben.) Ertegenover worden momenteel vijf enorme flatgebouwen gesloopt. Al bijna een jaar is het buiten een lawaai van betonboren, vallend gesteente en gehei van nieuwe palen. Kan die kerkklok ook af op zondagmorgen? Wil de buurvrouw haar naaldhakken uitdoen als ze op zondagmorgen over haar parketvloer loopt? De spelende kinderen in de tuin drie huizen verderop? De hond van de buren die aanslaat? Hier vlakbij is vliegveld Teuge en er komen vliegtuigen over. Die hóór je! En dan die loeiende sirenes iedere eerste maandag van de maand! Daar schrik je je toch helemaal de blubberbraak van! Er komt een brommer voorbij! Wat hoor ik daar? Vrouwlief haalt adem!
Morgen verhuis ik naar een plaggenhut op de heide. Dan hoor ik dat gezeik van de mensen niet meer. En volgend jaar weer heerlijk op vakantie naar Bad Doberan. Ik heb nú al een ochtenderectie!
Apeldoorn, oktober 2009
Dit stuk las ik op 5 oktober voor op FOK!radio.