De tafel
Als ik met mijn vinger zachtjes over het hout strijk, voel ik groeven, butsen, gaten. Er zijn plekken waar de fineerlaag eraf ligt. Hier zie je een grote kras, wel veertig centimeter lang. Het is het litteken van een nogal onhandige poging om wat afwisseling in de wanddecoratie aan te brengen. Ik had een grote wissellijst aan de muur hangen en daar mocht wel eens een keer wat anders in. Met dat ik het ding met de glaszijde op tafel legde, hoorde ik: ‘Krak.’ Barst, een barst in het glas. De wissellijst verhuisde naar de vuilstortplaats, maar de grote kras in het tafelblad zit er nog steeds.
Zie mij hier zitten. Het is donderdagmorgen vroeg, tweede kerstdag. Ik ben alleen op. De Vrouw slaapt nog. Op de achtergrond klinkt een van de vele platen die slechts enkele dagen van het jaar de kast uit komen. Het zijn kerstplaten, maar niet de geijkte, zoals je ze op de radio of in de winkels zou horen. Wat wel hetzelfde is, is de warme atmosfeer die ze brengen.
De tafel hebben we jaren geleden gekocht bij een groothandel in horecameubilair. Toen kochten we er ook vier bijpassende caféstoelen bij, met een ronde rug- en armleuning. Ze zaten heerlijk. In ons vorige huis hebben we er heel wat avonden op doorgebracht. Nu zijn ze weg. Bijna drie jaar geleden gingen we veel kleiner wonen. Veel meubels gaven we weg, verkochten we of brachten we naar het grof vuil, maar we namen de tafel mee. De stoelen aanvankelijk ook, want ze waren nog prima. Op de zwarte nepleren bekleding zaten de krassen van de nagels van de kutkat Mo, dat was alles. Mo is al jaren dood, maar de stoelen bleven staan. In ons nieuwe huis namen ze wel veel ruimte in. Vandaar dat we ze hebben vervangen voor compactere stoeltjes zonder armleuningen. Drie petrolblauwe en een okergele. Ze zitten heerlijk en nemen weinig ruimte in. De oude stoelen hebben een tijdje op het balkon gestaan, tot Ank een keer op bezoek kwam. Zij vond ze prachtig en we maakten haar er erg blij mee.
Zie je die vlek daar? In ons oude huis was mijn vaste plek aan de andere kant. Ja, ik heb een vaste plek aan tafel. Ik ben flexibel en soms chaotisch, maar ook nostalgisch en ik hecht bij vlagen aan traditie en rituelen. Vanaf mijn vaste plek heb ik overzicht. In het oude huis keek ik de woonkeuken en een deel van de woonkamer in. Hier in het nieuwe huis kan ik en naar buiten kijken en in de eetkamer en de woonkamer. Die vlek op het tafelblad is ontstaan door zout. In de tweede helft van november en de gehele maand december 2013 hebben mijn tranen de laklaag aangetast. Angst, paniek, psychisch in de war. Dat was nog in het oude huis. Nu staat de tafel anders. Als De Vrouw tegenover mij op haar vaste plaats zit, liggen haar handen op de uitgebeten plekken.
Buiten is het nog donker. Geen kip op straat. Over een uurtje begint de stad te ontwaken en komt er beweging.
Eens in de twee weken werk ik op vrijdag hier aan de eettafel met de werklaptop. De netwerkkabel loopt naar de vensterbank. Daar ligt dan de stekkerdoos van de verlengkabel. Morgen is het vrijdag, maar werk ik niet. Ik heb bij een werkgever een contract van achtentwintig uur. De ene week werk ik drie dagen van acht uur (deze week dus) en de andere week vier dagen van acht uur. Die vierde dag is dan op vrijdag en dan werk ik dus thuis, tenzij ik afspraken heb. Ik zorg er natuurlijk voor dat ik bijna nooit afspraken heb op vrijdag, zodat ik thuis aan de eettafel kan werken. In het begin vond ik thuiswerken lastig: ik liet me verleiden tot afwas, schoonmaak, boodschapje, was draaien en andere huishoudelijkheden. Tegenwoordig gaat het me goed af. De werkzaamheden waarvoor ik alle aandacht moet hebben en die wat meer tijd kosten spaar ik op tot de thuiswerkvrijdag. Dan begin ik – net als op andere werkdagen – om half acht. De ochtend is vaak nog niet halverwege of ik heb het meeste werk dat ik had gepland al gedaan. Naast de laptop ligt de muis, de werktelefoon en mijn leesbril. De Vrouw komt af en toe bij me aan tafel zitten. We drinken samen koffie, lunchen en kletsen wat.
Hier, een diepe buts in het blad, ter grootte van een halve vierkante centimeter. De bijna kersenrode lak is ernstig beschadigd. Je ziet dat het hout eronder blank is. Ik weet niet meer wat er precies is gebeurd, waardoor deze deuk is ontstaan. Op tafel staat een schaaltje met chocolade kerstkransjes. Ik schuif het schaaltje over het gat. Zo, nu zie je het niet meer.
Er gebeurt zo veel op deze tafel. Is de was droog, dan vouw ik hem op tafel. Pakken we een cadeautje in, dan is dit de plaats. Hij is fijn groot, zodat het de ideale plek is om lekker de krant aan te lezen. Over lekker gesproken: nee, ik heb De Vrouw nog nooit op tafel genomen. Een andere vrouw ook niet, overigens.
Het middelpunt van het huis, dat is deze tafel al jaren. Alles gebeurt hier. Het meeste bezoek zit aan de tafel. We hebben tijden gekend dat iedere vrijdagmiddag rond vier uur de zoete inval plaats vond. Meerdere goede vrienden en bekenden kwamen langs. We zaten met z’n allen aan tafel, ik schonk drank en serveerde hapjes en eten. Niet zelden liep het door tot diep in de avond. Die tijden zijn wat veranderd, zeker nu we in dit nieuwe huis wonen.
Op feesten en partijen staat de tafel vol met lekkers. Neem maar waar je trek in hebt. Bordjes en bestek vind je daar. Het geeft ons de tijd om zelf ook deel te nemen aan het feest. In de praktijk is het ’t gezelligst rond de tafel.
Twee keer in de week komt De Zoon ’s avonds bij ons eten. Overdag werkt hij hard, is hij fysiek bezig. Als hij eind van de middag terug komt van zijn werk, heeft hij niet altijd de puf om nog te koken. Hij woont slechts tien minuten fietsen bij ons vandaan. Voor hem is het gemakkelijk, voor ons is het vooral gezellig dat hij er is. We praten bij, helpen hem met de nodige dingen en lachen wat af. Soms is hij er in het weekend ook. Dan lunchen we samen.
Eten hebben we altijd aan tafel gedaan. Over rituelen gesproken. We eten aan tafel. Punt. Het is het moment van rust. Het moment dat we tijd nemen, niet alleen voor het eten, maar vooral voor elkaar. De keren dat we met het bord op schoot voor de televisie zitten, kun je tellen op de vingers van een hand en dan houd je nog vingers over ook. Natafelen loopt vaak uit.
Vandaag gaat het anders. Er zijn uitzonderingen. Vandaag, tweede kerstdag, neemt Onze Vader ons uit eten. Hij heeft zijn vier kinderen, hun aanhang en de kleinkinderen uitgenodigd. Het restaurant is al jaren hetzelfde en toen we zes weken geleden het menu doornamen en onze wensen moesten doorgeven, zag ik dat dat menu ook weer hetzelfde is. Over tradities gesproken. Maar morgen, morgen is het vrijdag. Dan komt De Zoon bij ons eten en zitten we weer gewoon aan deze oude vertrouwde tafel.
Als ik met mijn vinger zachtjes over het hout strijk, voel ik niet alleen groeven, butsen en gaten, maar vooral al die dingen die de tafel heeft meegemaakt. Kijk, dit is onze tafel. De tafel, die het centrum is. De tafel die leeft.
–
Apeldoorn, november 2019